Ik wandel in natuurgebieden over de hele wereld, maar ik wandel ook graag als ik weer in Den Bosch ben. Wandelen in Noord-Brabant is heerlijk, want er zijn genoeg prachtige natuurgebieden waar je naartoe kunt gaan. Daarom deel ik hier verschillende mooie wandeltochten in Brabant. De wandelroutes variëren in lengte, dus er zit sowieso een wandeling tussen die bij jou en jouw wensen past. Ze zijn gerangschikt van kortste naar langste wandeltocht. Enjoy!
Mooie wandeltochten in Brabant
1. Poort van Heusden, wandelen door het voormalige attractiepark Land van Ooit (bij Haarsteeg)
Als kind ben je misschien ooit in het attractiepark Land van Ooit geweest. Het pretpark opende in 1989 en focuste op het motto dat kinderen de baas zijn. Er waren allerlei theatershows en leuke attracties, maar in 2007 moest het park de deuren sluiten vanwege financiële redenen.
De attracties zijn jaren geleden geveild en als je het park niet kent zie je weinig aanwijzingen van de vervlogen tijden van het Land van Ooit. Jammer genoeg zijn ze ook het kasteel aan het verbouwen (september 2019). Het roze kasteel is dus niet meer te bezoeken. Maar het leger van Napoleon en enkele aanwijzingen zoals de blauwe brug zijn er nog wel! Daarnaast is het een klein, maar fijn wandelgebied waar niet veel mensen komen. Heerlijk als je de rust wilt opzoeken. Het kasteel heette oorspronkelijk Kasteel D’Oultremont, maar sinds 2018 Landgoed Steenenburg.
Lengte: het is geen groot gebied en er is niet één specifieke route. Reken op een wandeling van 1 à 2 kilometer.
Fiets/auto parkeren: je kunt de fiets bij het hek in de Kasteellaan parkeren. Parkeer de auto NIET bij het hek! Je kunt hier namelijk een parkeerboete voor krijgen. Er is een speciaal parkeerveld links van de Kasteellaan.
Met het openbaar vervoer: vanaf Den Bosch zou ik bus 136 richting Tilburg nemen. Je stapt dan uit bij halte De Steenenborch in Nieuwkuijk. Het is ook mogelijk om bus 301 vanaf Den Bosch of Tilburg te nemen. Je stapt dan uit bij de Spoorlaan in Drunen. Het is vanaf hier wel wat verder lopen naar het kasteel: zo’n 20 minuten. Maar het voordeel is dat deze busrit een stuk minder lang duurt vanaf Tilburg dan bus 136.
2. Wandelen door Heusden en langs de Maas (bij Heusden)
Heusden is wat mij betreft een van de mooiste plekken in Brabant. Deze vestingstad heeft een mooie ligging aan de rivier de Maas. Het authentieke karakter van de stad is door de eeuwen heen bewaard gebleven. Je hebt echter niet het idee dat je door een openluchtmuseum wandelt: er wonen hier immers nog mensen. Wie een mooie, korte wandeling wil combineren met het bezoeken van een interessante stad is in Heusden op de juiste plek.
De wandeltocht over de wallen van Heusden is 2,5 kilometer. Vanaf de Vismarkt wandel je via de verdedigingswal naar de Bromsluis, richting de kasteelruïne. Ooit stond hier een prachtig kasteel. In 1680 werd het grootste gedeelte echter opgeblazen. De bliksem sloeg in de kruidtoren en verwoestte zo het merendeel van het kasteel. Op de wallen kom je diverse kanonnen tegen, die de stad vroeger beschermden tegen aanvallen. Een paar stadspoorten, enkele molens en uiteindelijk sluit je weer af op de Vismarkt. Ga ook langs bij het Heusdens Buro voor Toerisme. Hier stond vroeger een prachtig stadhuis: binnen vind je een maquette. In 1944 overleden maar liefst 134 mensen tijdens een luchtaanval van de Duitsers. Dat was destijds meer dan 10% van de bevolking!
De beste manier om een wandeling door Heusden af te sluiten is een bezoek aan De Pannenkoekenbakker op de Vismarkt. Ze hebben hier honderden lekkere pannenkoeken waar je uit kunt kiezen!
Lengte: 2,5 kilometer
Fiets/auto parkeren: Heusden ligt zo’n 15 kilometer van Den Bosch vandaan. Je kunt hier zowel met de fiets als met de auto komen. De fiets kun je op de Vismarkt parkeren, auto’s kunnen op een gratis parkeerplaats aan de rand van de stad staan.
Met het openbaar vervoer: bus 135 vertrekt vanaf het station Den Bosch en brengt je in een half uur naar Heusden. In de zomer kunnen mensen ook tijdens een dagtocht met de boot van Den Bosch naar Heusden.
Lees ook: wat te doen in de omgeving van Den Bosch? Tips van een local!
3. Wandelen rondom de IJzeren Man (bij Den Bosch)
Ik kan inmiddels niet meer op 2 handen tellen hoe vaak ik deze mooie wandeltocht heb gemaakt. Het ligt slechts een paar kilometer van mijn huis vandaan en is een heerlijk rondje als je een uurtje naar buiten wilt gaan. Je loopt bovendien rondom het meer genaamd de IJzeren Man, dus het is vrijwel onmogelijk om te verdwalen. Met name in de herfst vind ik het hier heerlijk door alle mooie herfstkleuren en de reflecties van de zon in het water.
Je kunt een wandeling bij de IJzeren Man eventueel combineren met een bezoek aan Kamp Vught. Vanaf het strandpaviljoen is het een kwartiertje lopen naar dit voormalige concentratiekamp, maar ook bij dit museum vind je een parkeerplaats.
Lengte: 4 kilometer
Fiets/auto parkeren: bij het strandpaviljoen aan de Boslaan kun je auto’s en fietsen parkeren.
Met het openbaar vervoer: Vught en ’s-Hertogenbosch zijn de dichtstbijzijnde treinstations. Vanaf treinstation Vught is het ongeveer 40 minuten lopen naar deze plek. Je kunt ook bij het treinstation van Den Bosch een OV-fiets huren en dan ben je er binnen 20 minuten.
Hier kun je de wandeling rondom de IJzeren Man met plattegrond bekijken en downloaden
4. Bruggenroute door natuurgebied Moerputten (bij Den Bosch)
De Moerputten is een prachtig natuurgebied ten zuidoosten van Den Bosch. Het natuurgebied bestaat vooral uit nat laagveen en moeras. Bovendien groeien er hier bloemen en planten die bijzondere vlinders aantrekken. Zelfs een paar vlinders die zeldzaam zijn, zoals het pimpernelblauwtje. Bij de Bijenweide in de Moerputten vind je een weide waar je veel vlinders kunt zien. Hier staat ook een informatiebord met alle vlinders die hier mogelijk rondfladderen.
De bruggenroute in de Moerputten is een prima manier om dit natuurgebied te leren kennen. Door dit gebied lopen 2 bruggen: de 600 meter lange Moerputtenbrug en de kortere Venkantbrug. Deze bruggen werden in de twintigste eeuw gebouwd om treinsporen door het moerasachtige gebied te leiden. Tijdens de wandeling loop je over deze bruggen, die tegenwoordig industrieel erfgoed zijn.
Lengte: 5,5 kilometer
Fiets/auto parkeren: er zijn 3 parkeerplaatsen: de eerste vind je aan de Vlijmenseweg. Vanaf hier loop je eerst een stuk via de (rode) Gementroute. Daarna vervolg je de Bruggenroute via de gele wandelroute. De andere optie is de Deutersestraat. Op de kruising met de Honderdmorgensedijk vind je een parkeerplaats en de entree naar het natuurgebied. Tot slot kun je de auto ook nog zetten bij Theehuis De Pimpernel, net buiten Vlijmen.
Het is mogelijk om de bruggenroute te fietsen, maar houd er wel rekening mee dat het een onverharde weg is.
Met het openbaar vervoer: de dichtstbijzijnde bushalte is ’s-Hertogenbosch Deuteren.
Hier kun je de bruggenroute door de Moerputten met plattegrond vinden
5. Wandelen bij Huis Ter Heide (bij De Moer / Tilburg)
Een van de meest verrassende wandeltochten in Brabant vind je in het gebied rondom het turfdorp De Moer, bij Tilburg. Dit gebied heet Huis Ter Heide en wordt beheerd door Natuurmonumenten. Ik spotte verrassend veel dieren tijdens deze mooie wandeling in Brabant! Binnen een paar minuten wandelen vanaf de parkeerplaats kom je bij een kikkerpoel, waar je groene kikkers spot. Rondom het Leikeven kun je Schotse Hooglanders spotten. Deze grazers helpen Natuurmonumenten om een gevarieerd landschap te creëren en behouden. En met wat geluk spot je net als ik eekhoorns en reeën in de bossen. De meeste kans om reeën te spotten heb je met zonsopkomst of aan het einde van de dag, voor zonsondergang. Onderweg kom je een uitzichttoren tegen. Het is geen hoge toren, maar je hebt vanaf hier een mooi uitzicht over de vennen, waar de hooglanders vaak drinken en badderen.
Voor deze wandelroute door Huis Ter Heide volg je de rode pijltjes. Natuurmonumenten geeft aan dat deze route 6,3 kilometer is, maar mijn Fitbit gaf slechts 5,5 kilometer aan. Wil je de wandeltocht uitbreiden? Als je terug bij de parkeerplaats bent kun je de blauwe route volgen, in noordelijke richting. Deze blauwe wandelroute is 5 kilometer en komt ook weer uit bij de parkeerplaats. Je komt dan onder andere langs het landgoed en ook hier heb je weer kans om reeën, Schotse hooglanders en veel soorten vogels te spotten.
Lengte: 5,5 kilometer (uit te breiden tot 10,5 kilometer met de blauwe pijltjes)
Fiets/auto parkeren: er is een kleine parkeerplaats bij het startpunt van deze wandelroute door Huis ter Heide. Vul op Google Maps “Parkeren Huis Ter Heide” bij Middelstraat 2 in De Moer in. Staat deze parkeerplaats vol?
Hier kun je de rode wandelroute bij Huis Ter Heide met plattegrond vinden
En hier kun je de blauwe wandelroute bij Huis Ter Heide met plattegrond vinden
Lees ook: Schotse Hooglanders in Nederland – 7 leuke plekken!
6. Kanonsbergroute in Maashorst (bij Nistelrode)
Er lopen heel wat wandelroutes door natuurgebied de Maashorst, maar de Kanonsbergroute – samengesteld door een boswachter – laat je de diversiteit van het gebied zien. In 8 kilometer loop je door bossen, weides en heide. In augustus zie je hier ook de prachtige paarse heide in bloei, aanrader! Wat ik ook erg prettig vind is dat het in het weekend ook rustig is qua wandelaars, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Loonse en Drunense Duinen. Tot slot kun je hier allerlei dieren spotten. Aan het begin van de route kom je schattige biggetjes tegen en in de grazersgebieden staan taurossen en exmoorpony’s, die ook wel het oerpaard van Europa worden genoemd. De route is – op het begin en einde na – onverhard.
Lengte: 8 kilometer
Auto parkeren: het startpunt is een parkeerplaats aan de Schaijksedreef: parkeerplaats Maashorst Wandelen op Google Maps. Als hier geen plek meer is kun je ook nog parkeren bij
Met het openbaar vervoer: je kunt vanaf Oss bus 157 (richting Eindhoven) naar Nistelrode nemen. Vanaf Nistelrode moet je nog wel 1,5 kilometer naar het startpunt van de wandeling wandelen. Vertrek je vanaf ’s-Hertogenbosch? Dan kun je ook bus 90 naar Heesch nemen, daar overstappen op bus 157 en uitstappen in Nistelrode.
Hier kun je de kanonsbergroute in de Maashorst met plattegrond vinden en downloaden
Lees ook: mooiste heide in Nederland – 10 leuke wandelroutes
7. 14 vennenwandeling in Oisterwijkse Bossen en Vennen (bij Tilburg)
Een gevarieerde wandeltocht in Brabant is de 14 Vennenwandeling in de Oisterwijkse Bossen en Vennen, niet ver van Tilburg vandaan. Je hebt onderweg mooie uitzichten over het water en de vele vennen die je passeert. Onderweg kom je meerdere restaurants tegen, dus in principe hoef je geen eten mee te nemen.
Voor vogelspotters is dit ook een erg leuke wandeling. Er leven maar liefst 5 soorten spechten in deze bossen, maar ook de ijsvogel is een leuke om te spotten. Of de boomklevers, die veel op de ijsvogel lijken. En wat dacht je van reigers, aalscholvers en koekoeks? En aan het einde van de dag heb je kans om verschillende uilen te spotten. Ik klink nu een beetje als een bird nerd, maar ik vond dit gebied erg verrassend wat betreft vogels.
Lengte: 9,5 kilometer
Fiets/auto parkeren: er zijn meerdere parkeerplaatsen waar je de auto of de fiets kunt parkeren. Omdat je een rondje loopt kun je zelf kiezen waar je start. De originele wandelroute start bij Natuurpoort Groot Speijck, net buiten Oisterwijk. Maar je kunt de auto ook halverwege de wandelroute parkeren, op de kruising van de Gemullehoekenweg en de Adervendreef. Op Google Maps staat deze parkeerplaats als Parkeerplaats 1 aangegeven.
Met het openbaar vervoer: het dichtstbijzijnde treinstation vind je in Oisterwijk. Vanaf het treinstation is het een half uur lopen naar Groot Speijck. Er rijden geen bussen hiernaartoe, maar je kunt wel een OV-fiets huren op het treinstation.
Hier kun je deze 14 vennenwandeling van Natuurmonumenten met plattegrond downloaden
8. Wandelen door de Kampina vanaf Kasteel Nemerlaer (bij Haaren)
De Kampina is een prachtige combinatie van schaduwrijke bossen, heide, kabbelende beekjes en vennen (ondiepe waterplassen). Dit natuurgebied ligt tussen Tilburg en Boxtel in. Je komt hier een paar interessante en zeldzame planten tegen zoals de vleesetende, roodgekleurde zonnedauw. Een leuke vogel om te spotten in de Kampina is de gele wielewaal. Met wat geluk kom je ook reeën in de Kampina tegen. Ik heb er ooit één overdag gespot, maar als je ’s ochtends of rond zonsondergang gaat is de kans groot dat je er een tegenkomt. Vooral in de buurt van het water en in dicht begroeide gebieden voelen ze zich veilig.
Ik ben vaker in de Kampina geweest. In deze blog beschrijf ik 2 wandelingen door de Kampina. Een leuke wandeling is de 12-kilometer lange wandeling door de Kampina die start en eindigt bij Kasteel Nemerlaer. Je kunt deze plek het beste bereiken met de auto; er is een parkeerplaats bij het startpunt.
Lengte: 12 kilometer
Fiets/auto parkeren: er is een parkeerplaats bij Kasteel Nemerlaer, het start- en eindpunt van deze wandeltocht. Je parkeert niet direct naast het kasteel: de parkeerplaats vind je aan het begin van de laan, bij de rotonde.
Hier kun je de wandelroute door de Kampina vanaf Kasteel Nemerlaer vinden
9. NS-wandeling door het Mastbos (bij Breda)
Deze wandeling begint en eindigt bij het treinstation van Breda. Het is wat mij betreft niet de mooiste wandelroute voor natuurliefhebbers, maar wel een veelzijdige route waar je zowel stad als natuur bezoekt. Je begint in het centrum van het gezellige Breda en loopt door de mooie wijken Zandberg en Ginneken. Daarna wandel je langs een prachtig kasteel: Kasteel Bouvigne. Het gebouw heeft een schattig uiterlijk met een torentje en een gracht eromheen. Het kasteel is het mooist vanaf de voorkant, dus dwaal een klein stukje van de NS-wandeling af.
Vervolgens loop je het Mastbos in. In eerste instantie ziet het er niet mega indrukwekkend uit, maar bedenk eens dat je hier langs eeuwenoude bomen loopt. Deze naaldbossen zijn namelijk een van de oudste van Nederland. Onderweg loop je langs een paar vennen, waar meestal wel een paar vogels zoals reigers te zien zijn. Ook heb je kans om eekhoorns en vossen tegen te komen. Ik kwam zelfs een hertje tegen op het wandelpad! Het is een fijne plek om even tot rust te komen, om daarna weer het bruisende centrum van Breda in te lopen.
Lengte: 14 kilometer
Fiets/auto parkeren: je kunt de auto of de fiets het beste parkeren bij Grand Café De Kogelvanger, aan de rand van het Mastbos. Je kunt dan de wandelroute eventueel inkorten door niet langs het treinstation te lopen en een stuk van de wandeltocht in het centrum van Breda over te slaan.
Met het openbaar vervoer: NS-wandelingen zijn speciaal bedoeld voor mensen die willen wandelen, maar niet met een auto op pad willen/kunnen gaan. Deze wandeltocht start en eindigt bij treinstation Breda.
Hier kun je de NS-wandeling door Breda en het Mastbos vinden en downloaden
10. Wandelen in Loonse & Drunense Duinen (tussen Den Bosch en Tilburg)
De Loonse en Drunense Duinen voelt een beetje als mijn achtertuin, slechts enkele kilometers van mijn huis vandaan. Het is een heerlijke plek om te wandelen en heeft een paar van de mooiste wandeltochten in Brabant. Doordat het gebied vrij groot is kun je steeds weer andere routes volgen. De Loonse & Drunense Duinen wordt ook wel de Brabantse Sahara genoemd. Je waant je namelijk ook een beetje in Afrika. Bovendien kan het verschil tussen dag en nacht soms wel 40 graden zijn – net als in een woestijn.
Als je veel van de Loonse en Drunense Duinen wilt ontdekken zou ik je aanraden om op de fiets te gaan. Vanaf Den Bosch en Tilburg is het een lange, maar mooie en diverse fietstocht. Rondom het nationaal park vind je verschillende horecazaken waar je kunt bijtanken. Tijdens deze wandeling van 15 kilometer kom je langs meerdere horecagelegenheden: De Roestelberg, De Drie Linden, De Rustende Jager en Landgoed Bosch en Duin. Het landschap wisselt af tussen glooiende zandheuvels in de zon en schaduwrijke bossen. Je kunt hier reeën spotten (vooral ’s ochtends en rond zonsondergang), dassen en prachtige bosuilen. Een heerlijke plek om je hoofd leeg te maken!
Lengte: 15 kilometer (al kun je de wandelingen in dit nationaal park zo lang maken als dat je zelf wilt)
Fiets/auto parkeren: bij De Roestelberg (Waalwijk), De Drie Linden (Giersbergen), De Rustende Jager (Biezenmortel) of Landgoed Bosch en Duin (Udenhout).
Met het openbaar vervoer: ik zou je aanraden om met eigen vervoer te komen, want er zijn weinig bushaltes in de buurt van het nationaal park. Een paar bushaltes vanwaar je naar het park kunt lopen zijn Cromvoirt (nog zo’n 2 kilometer), Gommelsestraat (nog zo’n 2 kilometer) en Kaatsheuvel Horst (nog zo’n 2,5 kilometer).
Vanaf Den Bosch kun je de bus naar Cromvoirt pakken en vanaf daar naar het park lopen (nog zo’n 2 kilometer). Je kunt ook uitstappen bij de halte Biezenmortelsestraat als je in het zuiden van het park wilt starten. Je kunt ook een ov-fiets huren bij het treinstation in Den Bosch en Tilburg.
Lees ook: wandelen in de Loonse & Drunense Duinen, oftewel de Brabantse Sahara
11. NS-wandeling door de Kampina (van Boxtel naar Oisterwijk)
Reis je liever met het openbaar vervoer? Dan zijn de NS-wandelingen een leuke optie. Door de Kampina loopt er ook een NS-wandeling, van Boxtel naar Oisterwijk. Ik maakte deze NS-wandeling samen met Sigrid van My Travel Secret. Het is een mooie route, maar wees wel voorbereid. De wandeling is lang, vooral als je meerdere keren verdwaalt. Maar het is een diverse wandeling en het is bovendien erg rustig. Wij kwamen slechts een handvol mensen tegen in de zomer. Neem genoeg water en snacks mee, want het merendeel van de wandeling kom je geen horecagelegenheden tegen.
Extra tips voor jouw wandeling door de Kampina
– Loop een stukje om en bezoek Kasteel Stapelen in Boxtel. Het kasteel is inmiddels privébezit en kan niet van binnen bewonderd worden. Maar het buitenaanzicht mag er ook wezen.
– Van begin augustus tot half september staat de heide van de Kampina in bloei. Al die tinten paars in de natuur zorgen voor een prachtig plaatje.
Lengte: 18 kilometer
Fiets/auto parkeren: je kunt de auto in Boxtel of Oisterwijk parkeren, maar omdat deze wandelroute niet rond loopt moet je alsnog het openbaar vervoer terug naar het startpunt pakken. Wil je met de auto naar de Kampina? In deze blog staat ook de wandeling door de Kampina vanaf Kasteel Nemerlaer. Het kasteel is het start- en eindpunt van de wandelroute en hier vind je ook een parkeerplaats.
Met het openbaar vervoer: deze wandeling is juist bedoeld voor mensen die het leuk vinden om natuurgebieden met het openbaar vervoer te bezoeken. Tijdens deze wandeling loop je van het treinstation in Boxtel naar het treinstation in Oisterwijk.
Hier kun je de NS-wandeling door de Kampina met plattegrond vinden
Nog meer mooie wandeltochten in Brabant
Ik kom zelf wat minder vaak in het westelijke deel van Brabant. Op de grens van Nederland en België vind je bijvoorbeeld ook een mooi natuurgebied: de Kalmthoutse Heide. Daphne deelt tips om te wandelen op de Kalmthoutse Heide.
Lees ook: 10 leuke plekken in Nederland die je kunt bezoeken met de trein
Dit waren mijn tips voor mooie wandeltochten in Brabant. Ken jij nog een mooie wandeling die in dit rijtje ontbreekt? Deel de route met mij en andere lezers via de reacties hieronder!
