Fairtrade chocolade: 7 lekkere én eerlijke merken

Chocoladeliefhebbers opgelet: deze blog over fairtrade chocolade is speciaal voor jullie! Ik houd op z’n tijd wel van een goede reep chocolade. Wist je dat Nederlanders jaarlijks gemiddeld 5 kilo chocolade per persoon eten? Wil je een chocoladereep die niet alleen lekker, maar ook eerlijk is? Dan moet je wat research doen naar jouw chocoladereep. 100% duurzame chocolade bestaat nog niet, want er zijn op diverse gebieden nog dingen te verbeteren. Denk aan het werk op de plantages, het verkoopproces en het transport.

In deze blog deel ik een paar bekende merken voor fairtrade chocolade, maar wil ik je juist ook laten kennismaken met de kleinere chocolademakers. Geen van deze chocolademerken zijn compleet duurzaam, maar op één of meerdere vlakken zijn ze wel goed bezig.

Wanneer is jouw chocoladereep gemaakt van fairtrade chocolade?

Fairtrade chocolade gaat zowel om de natuur als om de mens. Dit betekent dat het proces van chocolade maken niet schadelijk is voor de natuur én dat de werkomstandigheden van de boeren goed zijn. Denk aan eerlijke prijzen, geen slavernij of kinderarbeid op de plantages. Cacao wordt door sommige bedrijven voor idioot lage prijzen ingekocht. Cacaoboeren leven hierdoor vaak in armoede en kunnen de mensen die op de plantages werken amper betalen. Dit heeft regelmatig kinderarbeid en slavernij tot gevolg. Ja, ook in 2020 bestaat slavernij nog steeds. Op de cacaoplantages speelt dit probleem vooral in West-Afrika.

Daarnaast is het ook belangrijk dat de boeren op een duurzame manier met hun plantages omgaan. Zo kunnen toekomstige generaties de boerderijen ooit overnemen. Tot slot is het belangrijk om te kijken naar de werkwijze op de plantages. Wat voor bestrijdingsmiddelen worden er bijvoorbeeld gebruikt en zijn deze schadelijk voor het milieu? En denk ook aan andere zaken zoals de distributie en de verpakking. Veel zaken die belangrijk zijn bij fairtrade chocolade dus.

Waar kun je op letten bij fairtrade chocolade?

Transparantie

Het is allereerst belangrijk dat een chocolademerk transparant is over hun ingrediënten en het proces. Bekijk op de website welke informatie ze beschikbaar stellen. Waarschijnlijk gaan de meeste mensen geen jaarverslag lezen, maar het is wel prettig dat het beschikbaar is. Als iemand hier research naar wil doen is de informatie er in ieder geval. Wanneer een bedrijf niet transparant wil zijn over hun producten en het proces heb ik het gevoel dat ze iets willen verbergen.

Keurmerken

Daarnaast helpen logo’s van keurmerken die op een verpakking staan vermeld. Er bestaan verschillende keurmerken voor eerlijke chocolade. Het verschil zit meestal in de manier waarop ze eerlijkere prijzen voor cacao willen bereiken. De meest bekende is Fairtrade Max Havelaar. Dit keurmerk focust op eerlijke koffie, thee en chocolade. Ze focussen vooral op de eerlijke handel met boeren, maar ook op milieueisen door bijvoorbeeld bepaalde bestrijdingsmiddelen te verbieden. Fairtrade certificeert echter niet in Nederland, dus wanneer ingrediënten zoals melk uit Nederland komen hebben deze geen Fairtrade keurmerk.

Andere keurmerken voor fairtrade chocolade zijn:

• Rainforest Alliance Certified (focust op het milieuaspect in het cacaoproces)
• Cocoa Life
• EKO
• UTZ Certified (UTZ werkt wel met grote cacaoproducenten, terwijl Fairtrade op de kleinere boerderijen focust)
• Fair For Life (onder meer voor Hema-producten)
• Europees Keurmerk voor Biologisch (keurmerk van de Europese Unie)
• Cacao-Trace

Let op: de keurmerken zijn géén garantie dat alles eerlijk verloopt. Maar het geeft in ieder geval aan dat een bedrijf zich bezighoudt met fairtrade chocolade en een eerlijk proces. Tegenwoordig hebben de meeste chocolademerken het UTZ Certified keurmerk, maar dat betekent niet dat alle producten in die chocoladereep 100% duurzaam zijn. UTZ focust vooral op een eerlijke samenwerking met grote cacaoproducenten, maar hierdoor worden de kleine boeren vaak overgeslagen. Fairtrade Max Havelaar focust daarentegen op een samenwerking met kleinschalige boerderijen. Hierdoor heeft het Fairtrade merk voor mij meer waarde dan het UTZ Certified keurmerk.

En niet voor alles in het cacaoproces bestaat een keurmerk. Zo zijn er chocolademakers die hun cacao niet importeren per vliegtuig, maar per zeilboot. Dit is namelijk minder vervuilend voor het milieu. Maar hier bestaat geen keurmerk voor.

Milieucentraal heeft een overzicht met keurmerken die je op chocoladeverpakkingen tegen kunt komen en informatie waar zij voor staan. Let erop dat er ook bedrijfslogo’s zijn die géén keurmerk zijn. Voorbeelden zijn de organisatie Cocoa Horizons en het logo van Tony Chocolonely: Samen maken we chocolade 100% slaafvrij.

Koopt het bedrijf de cacaobonen in bij de boer?

Van boer direct naar de chocolademaker: het is een duurzame schakel in het chocoladeproces. Direct Trade is een goed keurmerk om in de gaten te houden als het aankomt op eerlijke chocolade. Wanneer chocolademakers dit programma toepassen kopen ze de cacaobonen direct bij de boeren. Tussenhandelaren – en hun commissies – worden op die manier omzeild. Zo is ook beter te volgen waar de cacaobonen vandaan komen en hoeveel er wordt ingekocht. Veel kleine bedrijven komen niet in aanmerking voor het Fairtrade keurmerk, maar wel voor Direct Trade. De chocolade is hierdoor meestal iets duurder, maar daar krijg je wel een fairtrade chocoladereep voor terug.

Bean to Bar-chocolade – zoals deze eerlijke chocolade ook wel wordt genoemd – kom je meestal niet tegen in de grote supermarkten zoals Jumbo en Albert Heijn. Je vindt ze voornamelijk bij natuurvoedingswinkels zoals Ekoplaza, WAAR en speciaalzaken voor chocolade. Het Direct Trade keurmerk kan op de wikkel staan, maar dit staat meestal ook in de missie van een bedrijf vermeld, op de website.

De verpakking van de chocolade

Plastic is natuurlijk niet heel duurzaam, maar jammer genoeg zijn er nog steeds chocoladerepen in plastic verpakt. Gelukkig verschijnen er ook steeds meer duurzame alternatieven voor de verpakking van fairtrade chocolade. Steeds meer repen worden in papier verpakt. Staat er bijvoorbeeld een FSC-logo op jouw chocoladereep? FSC zet zich wereldwijd in voor verantwoord bosbeheer, dus dan weet je dat jouw papieren wikkel in orde is. Het beste is natuurlijk een chocoladereep zonder verpakking, al is dit meestal alleen mogelijk als je direct bij de cacaoplantage koopt, in verband met distributie.

Distributie & transport

Er zijn natuurlijk nog meer zaken waar je op kunt letten bij een duurzaam proces. Zo zijn er bedrijven die hun cacaobonen per zeilschip naar Nederland brengen in plaats van per vliegtuig. Dit is voor het milieu een stuk minder belastend. Je kunt dus kijken hoe het transport en de distributie van jouw chocoladereep gebeurt. Vervoersmiddelen die fossiele brandstoffen nodig hebben (die ooit een keer uitgeput raken) zijn niet duurzaam. Voorbeelden zijn diesel en benzine. Milieuvriendelijke manieren van transport zijn zeilboten, elektrische boten, elektrische auto’s en fietsen. En misschien dat het in de toekomst zelfs mogelijk wordt om drones in te zetten voor transport op korte afstanden?

Lees ook: reisdilemma #2 – bedelgeld en fooien geven op reis

Mijn favoriete merken voor fairtrade chocolade

1. Johnny Doodle

Johnny Doodle is een vrij jong chocolademerk dat is opgericht in 2015 door een Rotterdamse ondernemer. Het bedrijf mixt fudge en chocolade met elkaar, waardoor er bijzondere smaken ontstaan. De chocoladefabriek staat op Hollandse bodem, in Heinenoord. Johnny Doodle werkt overigens via Direct Trade en koopt direct in bij de cacaoboeren waar zij mee samenwerken. Jammer genoeg zijn ze niet heel transparant over dit verkoopproces en kom ik er niet precies achter waar de cacaobonen nou vandaan komen.

Een van de positieve punten van Johnny Doodle is de stichting: de Johnny Doodle Foundation. Een deel van de winst gaat naar deze stichting, die het geld vervolgens investeert in projecten om de cacaoboeren te helpen met wie zij samenwerken. Dit kunnen allerlei wensen van de boeren zijn; van nieuwe werkkleding tot kennis over het aanleggen van een nieuw irrigatiesysteem. Aan de binnenkant van de wikkel zie je foto’s van specifieke projecten die de stichting heeft gerealiseerd. Ook fijn: de papieren verpakking heeft het FSC-keurmerk. Dit is lekkere fairtrade chocolade die ook nog eens in veel supermarkten te vinden is.

Mijn favorieten: de Dark Salty Fudge wint, al is de Vanilla Fudge ook erg lekker!

Waar te koop: in supermarktketens zoals Jumbo (niet overal), Albert Heijn en Plus. Daarnaast heeft Johnny Doodle ook een webshop waar je de repen kunt bestellen.

2. Hands Off My Chocolate

Een ander merk voor duurzame chocolade is Hands Off My Chocolate. Dit is een Belgisch bedrijf dat is opgericht door chocoladeliefhebbers Thomas en Kitty. Na veel onderzoek kwamen ze erachter dat mensen hun chocoladerepen liever helemaal niet delen. Wist je dat veel mensen hun favoriete chocoladerepen zelfs verstoppen? Toegegeven: ik doe dit zelf ook wel eens, om te voorkomen dat iemand dat laatste stukje van mijn favoriete chocolade opeet.

Maar zo kwamen deze Belgen dus op de leuke naam Hands Off My Chocolate. Deze chocolade is niet alleen erg lekker, maar ik ben ook blij dat deze ondernemers zich inzetten voor eerlijke chocolade. Ze werken samen met Cocoa Horizons Foundation: een organisatie die zich inzet voor verbetering van werkomstandigheden in de cacao-industrie. Deze organisatie verkoopt cacao (onder meer aan Hands Off My Chocolate) waarbij de boeren een eerlijke prijs krijgen, maar ook trainingen kunnen volgen om hun productiviteit op de plantages te verbeteren. Bijvoorbeeld door te leren over het snoeien van de cacaobomen. Op die manier kunnen de generaties na hen ook blijven leven van de opbrengsten van de cacaoplantages.

Cocoa Horizons Foundation zet zich in voor vrouwelijke boeren en helpt hen om (financieel) onafhankelijk te zijn. Ook letten ze via controles erop of er geen kinderarbeid plaatsvindt op de plantages. Tot slot helpt de organisatie bij het stimuleren van milieuvriendelijke landbouw.

De chocolade van Hands Off My Chocolate is heerlijk! Het enige jammer is dat de chocoladerepen nog in plastic worden verpakt.

Mijn favorieten: de lekkerste smaak is toch wel Crispy Cookie, met karamel & zeezout. Enkele smaken van Hands Off My Chocolate zijn bovendien vegan, zoals de lekkere Hazelnut Seasalt & Cocoa Nibs.

Waar te koop: Hands Off My Chocolate is in veel supermarktketens zoals Jumbo, Albert Heijn, Spar en Dirk te koop. Daarnaast hebben ze ook een webshop.

3. Chocolatemakers

Jaren geleden stuurde een van mijn opdrachtgevers me een kerstpakketje: fairtrade chocolade! Een van de chocoladerepen was van Chocolatemakers. De oprichters van dit leuke chocolademerk zijn Enver en Rodney. De fabriek van Chocolatemakers – inclusief zonnepanelen voor duurzame energie – staat in de Amsterdamse haven. Chocolatemakers is wat betreft transport een voorbeeld in de chocolade industrie. Ze gebruiken bijvoorbeeld een zeilschip om de cacao van de Dominicaanse Republiek naar Amsterdam te halen en binnen Amsterdam worden de repen per fietskoerier vervoerd. Ook over de verpakking is nagedacht: het is een van de weinige chocoladerepen die niet in aluminiumfolie wordt verpakt. En het leuke is dat je de fabriek van de Chocolatemakers in Amsterdam kunt bezoeken! Een tour in de chocoladefabriek kun je via de website boeken.

Mijn favorieten: ik houd meer van chocoladerepen met smaken, maar als ik zin heb in een ‘gewone’ chocoladereep vind ik de Chocolatemakers 75% reep erg lekker.

Waar te koop: in eco-winkels zoals Ekoplaza, Holland & Barrett en WAAR. Daarnaast zijn er verspreid door Nederland fysieke verkooppunten. Maar ook via de webshop van Chocolatemakers kun je lekkere fairtrade chocoladerepen bestellen.

4. Friandries

Deze chocolaterie in het Brabantse Tilburg maakt chocolade met bijzondere combinaties. Wat dacht je van trekdrop met rode biet of een bonbon met shiitake (paddenstoelensoort)? Dit is de ideale chocolade voor avontuurlijke chocoladeliefhebbers. Ze maken niet simpelweg chocolade bij Friandries. Het zijn eetbare stukjes kunst. Wanneer je in Tilburg bent zie je ook hoe de chocolade gemaakt wordt: het proces vindt namelijk plaats in het achterste deel van de winkel. De naam Friandries is overigens een leuke woordspeling: de naam van de eigenaar is Dries en het woord friandrise betekent ‘zoete lekkernij voor bij de koffie of thee’. Friandries koopt de cacao momenteel in bij groothandel Callebaut. Het zou helemaal top zijn als deze chocolaterie gaat kijken naar een bean-to-bar mogelijkheid om de cacao in te kopen. Maar omdat het een vrij jong bedrijf is denk ik dat dit pas later in de toekomst gaat gebeuren.

Mijn favorieten: mijn favoriete bonbons zijn Yu-to-the-Zu (met miso, rijstazijn en yuzu), Planty Cucumber (komkommer, framboos) en Pop Damn Corn (zoute popcorn met beurre noisette, een soort bruingebakken boter).

Waar te koop: je kunt de chocolade van Friandries kopen in de winkel in Tilburg. Deze vind je op een paar minuten lopen vanaf het centrale treinstation. En er is ook een webshop, voor iedereen die niet in de buurt van Tilburg woont.

5. Tony Chocolonely

Tony Chocolonely is inmiddels niet meer weg te denken uit de schappen in de supermarkt. Dit Nederlandse bedrijf maakt onwijs lekkere chocoladerepen én zet zich in voor slaafvrije chocolade. De naam wordt dan ook door veel mensen direct geassocieerd met fairtrade chocolade. Niet alleen door zelf eerlijke chocolade te maken, maar ook door zich in te zetten voor bewustwording en regels rondom de cacao-industrie.

Toegegeven: ik was bang voor wat ik zou tegenkomen tijdens mijn research over Tony Chocolonely. Mooie initiatieven die ooit met mooie dromen beginnen groeien soms uit tot een onethische geldmachine. Tony Chocolonely is in november 2005 opgericht en sindsdien sterk gegroeid. Maar de meeste informatie die ik tegenkwam is gelukkig positief. Tony Chocolonely geeft wel aan dat sommige dingen nog lastig zijn. Zo geeft het bedrijf aan dat het moeilijk is om de cacaoboter te traceren. Met name witte chocoladerepen, die veel cacaoboter bevatten, zijn daarom volgens het bedrijf nog niet fairtrade chocolade. Ook richt het bedrijf zich vooral op het aanpakken van kinderarbeid buiten de familie. Terwijl in veel landen kinderarbeid op plantages juist binnen de familiecirkel plaatsvindt. Maar ze doen in ieder geval hun best om hun missie onder de aandacht te brengen.

Tony Chocolonely is transparant over hun cacaoproces en deelt onder andere het jaarverslag met iedereen die het wil lezen. Ze willen als voorbeeld dienen en slaafvrije, eerlijke chocolade de norm maken. Als je hier meer over wilt weten is het zeker interessant om meer over de missie van Tony Chocolonely te lezen. Groothandel Barry Callebaut heeft een aparte productielijn voor Tony Chocolonely opgezet om de cacaobonen traceerbaar te maken.

Mijn favorieten: Melk Karamel Zeezout is volgens mij de favoriet van de meeste mensen, maar ik vind Puur Merinque Kers ook erg lekker! Tony Chocolonely heeft bovendien enkele opties voor vegan chocolade, waaronder de Pecan Kokos.

Waar te koop: Tony Chocolonely is in de meeste supermarktketens zoals Jumbo, Makro en Albert Heijn te koop, maar ook bij duurzame winkels zoals Ekoplaza en WAAR. Daarnaast hebben ze ook een webshop.

6. Lovechock

Lovechock is een ander lekker merk voor fairtrade chocolade. De Nederlandse Laura raakte tijdens een reis in Latijns-Amerika geïnspireerd door rauwe cacao en de kracht van deze planten. Dat inspireerde haar om terug in Nederland een chocoladebedrijf voor rauwe chocoladerepen te starten. Lovechock maakt dus chocoladerepen van rauwe cacao. Door de cacao op een zo laag mogelijke temperatuur te verwerken blijven ingrediënten zoals calcium en ijzer behouden.

Ben je een moeilijke eter? Dan zijn de chocoladerepen van Lovechock perfect voor jou. Deze fairtrade chocolade is namelijk vegan, glutenvrij én sojavrij. Lovechock gebruikt bovendien geen producten zoals palmolie en werkt met cacaoboeren samen door Direct Trade, waardoor ze ook op het gebied van duurzaamheid goed scoren. De intense chocoladegeur die vrijkomt als je de verpakking van Lovechock opent is geweldig. De verpakkingen zijn overigens gemaakt van PEFC gecertificeerd karton. Een fijne aanrader voor fairtrade chocolade dus!

Mijn favorieten: Sweet nibs & Sea salt 85% cacao

Waar te koop: onder andere bij Holland & Barrett, Ekoplaza en Vitaminstore. Hier kun je de verkooppunten van Lovechock vinden.

7. Seed & Bean

Seed & Bean is (nog) niet zo bekend als fairtrade chocolade in Nederland. Dit chocolademerk komt uit het Verenigd Koninkrijk. De verpakkingen van Seed & Bean zijn lekker vrolijk en kleurrijk. De repen zijn kleiner dan van andere merken, maar de stukjes zijn behoorlijk machtig. De repen zijn verpakt in een papieren verpakking, met een plastic verpakking aan de binnenkant. Dit plastic deel van de verpakking is wel composteerbaar. Zowel de standaard chocoladesmaken als smakencombinaties zitten in het assortiment. Veel van de chocoladerepen van Seed & Bean zijn bovendien vegan. Ik probeer melkproducten zo veel mogelijk te vermijden. Dus als het even kan haal ik graag een vegan chocoladereep!

Mijn favorieten: Coconut & Raspberry; de framboos geeft de donkere chocolade een frisse nasmaak! Al is de Orange & Thyme chocoladereep ook lekker!

Waar te koop: o.a. bij Holland & Barrett

8. Koop het zo lokaal mogelijk: bij de cacaoplantage

Een van de allerlekkerste repen die ik ooit op heb kocht ik bij een lokale cacaoboerderij in Costa Rica. De pure chocoladereep met chili werd ter plekke geproduceerd en verkocht. Nu kun je natuurlijk niet iedere keer een cacaoplantage bezoeken wanneer je zin hebt in een chocoladereep. Maar mocht je in het buitenland zijn, breng dan zeker een bezoek aan zo’n plantage en koop jouw favoriete chocoladereep daar!

Lees ook: duurzaam reizen #3 – tips om te reizen als vegetariër

Dit waren mijn tips wat betreft fairtrade chocolade. Heb jij nog meer lekkere tips? Laat het mij en andere lezers weten via de reacties hieronder!

Reacties via Facebook account

comments